ارزیابی توانهای بالقوه ژئوتوریسم شهرستان ماهنشان (استان زنجان) بر اساس روش پرالونگ

چکیده در شمالغرب ایران، در استان زنجان پدیده های زمین شناسی و ژئومورفولوژیکی متعددی وجود دارد که از جنبه های مختلف، علمی، اقتصادی و البته زمین گردشگری بسیار حائز اهمیت هستند. این ویژگی ها به صورت یکسری از اشکال طبیعی به عنوان مکان های ژئومورفیک برای رشد و توسعه زمین گردشگری در کشور ما و همچنین رفع مسایل بیکاری و محرومیت های اقتصادی- اجتماعی منطقه مفید واقع گردیده است. شهرستان ماه نشان به دلیل داشتن پدیده های کمتر معرفی شده ی طبیعی و ژئومورفولوژیکی از جمله اشکال فرسایشی، اشکال زیبای زمین شناسی و معادن فراوان از مناطق ژئوتوریسمی ایران می باشد، که در صورت شناسایی بیشتر، توان تبدیل به قطب گردشگری را دارا می باشد. این مکان ها به عنوان چشم اندازها و فرآیندهای ژئومورفولوژیکی می باشند که دارای ارزش های زیبایی شناسی، علمی، تاریخی- فرهنگی و اجتماعی- اقتصادی بوده که به واسطه ادراک انسان از عوامل اجتماعی، تاریخی، زمین شناسی و ژئومورفولوژیکی تعریف می شوند. هدف از این پژوهش ارائه یک گروه از تعاریف، روش ها و راهکارهایی برای ارزیابی مکان های ژئومورفولوژیکی منطقه ماه نشان به منظور مدیریت و حفاظت از میراث های زمین شناسی در مکان های ژئومورفیکی منطقه مورد مطالعه است. چرا که ژئوتوریسم می تواند برای مکان هایی، برنامه-ریزی شود که از کلیه جاذبه های زمین شناسی و ژئومورفولوژیکی، جاذبه های متعدد فرهنگی، تاریخی و طبیعی بهره برد، و یک مجموعه در هم تنیده را تشکیل دهد که بتواند محدوده ایی را بصورت یک مکان مشخص معرفی نماید که شهرستان ماه نشان جهت تحقق این اهداف از شرایط مناسبی برخوردار است. این پژوهش از نوع کاربردی بوده و روش آن بصورت توصیفی- تحلیلی و پیمایشی بوده است. فهرست برداری از ژئوسایت ها طی عملیات میدانی با استفاده از دستگاه موقعیت یاب جهانی gps) ) و gis انجام شده و برای تحلیل سایت ها از نقشه های زمین شناسی، توپوگرافی در مقیاس های متفاوت استفاده شده است. سپس با استفاده از روش پرالونگ سعی شده که هریک از لندفرم ها را بر اساس چهار معیار (زیبایی ظاهری، علمی، فرهنگی- تاریخی و اجتماعی- اقتصادی) امتیازدهی شده و در نتیجه ویژگی های هر یک از لندفرم ها در برگه هایی به عنوان برگه شناسایی ژئوسایت ها تنظیم شده است و در نهایت هرکدام بالاترین امتیاز را به خود گرفته باشد جزء میراث های زمین شناسی، منابع طبیعی و گردشگری به شمار می آید. بر این اساس ژئوسایت های قلعه بهستان و دودکش جن قره دره انگوران به ترتیب بیشترین امتیاز را به لحاظ عیار گردشگری را بدست آورده اند و همچنین ژئوسایت های قلعه بهستان، دودکش جن قره دره انگوران، آبگیر خندقلو و معدن انگوران به ترتیب به لحاظ میانگین ارزش بهره وری بیشترین امتیاز را بدست آورده-اند. واژگان کلیدی: زمین گردشگری، ژئومورفوسایت، ژئوسایت، پرالونگ، ماه نشان.